Hội thảo sơ kết 5 năm thực thi Thỏa thuận toàn cầu về di cư

Ngày 22/8/2025, tại Hải Phòng, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) tổ chức hội thảo sơ kết 5 năm thực thi Thỏa thuận toàn cầu về di cư hợp pháp, an toàn và trật tự của Liên Hợp Quốc (Thỏa thuận GCM).

Tham dự hội thảo có TS Đặng Quang Tấn - Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế; ThS.BS Lê Thanh Dũng - Cục trưởng Cục dân số, Bộ Y tế; TS Aiko Kaji - Trưởng Chương trình về sức khỏe và di cư của IOM; đại diện các Cục, Vụ thuộc Bộ Y tế; đại diện Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao; đại diện Lãnh đạo Sở, ngành các tỉnh: An Giang, Đồng Tháp, Hà Tĩnh, Hải Phòng, Tuyên Quang, Quảng Trị; đại diện Bệnh viện Phổi Trung ương, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Phổi Tây Ninh và nhóm làm việc kỹ thuật về sức khỏe và di cư.

Thỏa thuận Toàn cầu về Di cư An toàn, Trật tự và Hợp pháp (GCM) được Đại hội đồng Liên Hợp Quốc thông qua vào tháng 12 năm 2018, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc xây dựng một khuôn khổ hợp tác toàn cầu về di cư dưới hình thức một văn kiện quốc tế mang tính ràng buộc về pháp lý. Đây cũng là văn kiện quốc tế đầu tiên đặt nền tảng cho cách tiếp cận toàn diện, nhân văn và dựa trên quyền con người, đồng thời tôn trọng chủ quyền quốc gia trong quản lý di cư.

Các đại biểu tham dự Hội thảo chụp ảnh lưu niệm.

Phát biểu tại hội thảo, TS. Đặng Quang Tấn nhấn mạnh: "Thỏa thuận toàn cầu về di cư hợp pháp, an toàn và trật tự của Liên Hợp Quốc đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành quyết định triển khai. Đây là một lĩnh vực rất hữu ích và quan trọng".

TS. Đặng Quang Tấn phát biểu khai mạc hội thảo.

Theo Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao, 5 nhiệm vụ trọng tâm trong kế hoạch triển khai Thỏa thuận GCM của Việt Nam bao gồm:

+ Tuyên truyền, phổ biến thông tin về GCM, các vấn đề di cư quốc tế;

+ Tăng cường năng lực triển khai GCM; Thu thập thông tin, dữ liệu về di cư của công dân Việt Nam ra nước ngoài và người nước ngoài vào Việt Nam;

+ Hoàn thiện hệ thống, chính sách, pháp luật và triển khai thực hiện;

+ Nghiên cứu, dự báo tình hình chính sách của các quốc gia và vùng lãnh thổ liên quan đến các vấn đề di cư;

+Tăng cường hợp tác quốc tế.

Đại diện Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao nhấn mạnh 5 nhiệm vụ trọng tâm trong kế hoạch triển khai Thỏa thuận GCM của Việt Nam.

Nhấn mạnh nhiệm vụ trọng tâm trong việc thực hiện thỏa thuận GCM lần này, ông Trần Quang Hưng (Vụ Hợp tác Quốc tế - Bộ Y tế), cho rằng cần hoàn thiện chính sách chăm sóc sức khỏe người di cư, ưu tiên đối tượng dễ bị tổn thương như phụ nữ, trẻ em và người dân tộc thiểu số. Kế hoạch thực thi thỏa thuận GCM được Bộ Y tế xây dựng dựa trên 5 nhiệm vụ trọng tâm theo sự phân công của Thủ tướng Chính phủ.

+ Thực tiễn triển khai kế hoạch, về việc tuyên tryền, tất cả cơ quan, đơn vị liên quan tích cực tuyên truyền, phổ biến trên các kênh thông tin truyền thông, báo đài về GCM. Lồng ghép GCM qua các hội thảo, tập huấn quốc tế.

+ Về việc thu thập thông tin, dữ liệu về di cư của công dân Việt Nam qua nước ngoài và người nước ngoài vào Việt Nam, Bộ Y tế đã xây dựng biểu mẫu theo hướng dẫn của Bộ Ngoại giao. Hướng dẫm các đơn vị thuộc và trực thuộc cung cấp thông tin liên quan đến di cư. Phối hợp với Tổng cục Thống kê triển khai nghiên cứu lồng ghép các nội dung ưu tiên đến di cư và thu thập thông tin di cư trong các cuộc điều tra dân số. Cục Dân số là đơn vị rất tích cực trong việc triển khai kế hoạch này.

+ Về hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật liên quan đến các vấn đề di cư quốc tế và triển khai thực hiện, các đơn vị của Bộ Y tế được giao nhiệm vụ cập nhật thường xuyên và sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật. Điển hình như Luật khám chữa bệnh, Luật BHYT sửa đổi, bổ sung, cho phép người lao động di cư được khám chữa bệnh BHYT như công dân Việt Nam.

+ Về công tác nghiên cứu, dự báo tình hình di cư, chủ trương, chính sách của quốc gia và vùng lãnh thổ về di cư, Bộ Y tế đã triển khai chương trình tư vấn, khám chữa bệnh từ xa tại tuyến y tế cơ sở, bệnh án điện tử, góp phần phát triển hệ thống y tế tinh gọn, hiệu quả.

+ Về tăng cường hợp tác quốc tế, thành lập nhóm kỹ thuật sức khỏe người di cư Việt Nam do Cục Dân số và trưởng đại diện IOM tại Việt Nam đồng chủ trì. Bên cạnh đó, Cục Dân số Bộ Y tế dưới sự hỗ trợ của IOM và các đơn vị liên quan đã xây dựng 3 cuốn "Sổ tay Sức khỏe" tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), cung cấp thêm thông tin về y tế, sức khỏe cho người di cư tại các khu vực này. Ngoài ra, Bộ cũng tích cực tham gia các hội thảo quốc tế về sức khỏe di cư, dưới sự hỗ trợ của IOM.

TS. Aiko Kaji - Trưởng Chương trình về sức khỏe và di cư của IOM phát biểu tại sự kiện.

Bên cạnh những thành tựu trên, vẫn tồn tại những khó khăn như: không có nguồn lực, kinh phí hỗ trợ cho các hoạt động kỹ thuật sức khỏe di cư, sổ tay sức khỏe; hạn chế trong tiếp cận dịch vụ; sự tham gia của nhiều cơ quan, lĩnh vực, địa phương do di cư là một vấn đề toàn cầu với những đối tượng dễ bị tổn thương.

Trong phiên thảo luận, nhiều đại biểu cho rằng,  về việc quản lý tốt nhóm di cư hợp pháp và bất hợp pháp theo 5 nhóm nội dung, xây dựng mô hình quản lý và tạo kế sinh nhai cho lao động sau khi di cư về, tăng cường công tác bảo trợ, trang bị cho người di cư. Đồng thời đại diện Sở Y tế Quảng trị mong muốn IOM hỗ trợ kế sinh nhai, đào tạo nghề và mở rộng địa bàn hỗ trợ cho người di cư về Quảng Trị.

Thỏa thuận Toàn cầu về Di cư sau hơn 6 năm thực hiện đã chứng minh giá trị trong việc thúc đẩy hợp tác quốc tế, hướng tới một hệ thống di cư an toàn, trật tự và hợp pháp hơn. Trong giai đoạn tới, sự cam kết mạnh mẽ và phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia sẽ là chìa khóa để biến di cư trở thành một động lực tích cực cho phát triển bền vững, đồng thời đảm bảo quyền và phẩm giá của mọi người di cư.

LÊ ÂN