Gặp mặt báo chí cung cấp thông tin về dự thảo Luật Dân số

Ngày 07/11/2025, Bộ Y tế tổ chức buổi gặp mặt báo chí nhằm cung cấp thông tin chính thống về dự thảo Luật Dân số và dự thảo Luật Phòng bệnh; giới thiệu các nội dung trọng tâm, điểm mới và ý nghĩa chính sách đối với công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân; đồng thời trao đổi, giải đáp một số vấn đề báo chí, dư luận quan tâm.

Tham dự buổi gặp mặt gồm có lãnh đạo Cục Dân số, Cục Phòng bệnh, Văn phòng Bộ Y tế, Trung tâm Truyền thông – Giáo dục sức khỏe Trung ương, Báo Sức khỏe & Đời sống và phóng viên đến từ các cơ quan báo chí.

Ông Lê Thanh Dũng – Cục trưởng Cục Dân số phát biểu tại buổi gặp mặt

Đối với dự án Luật Dân số, việc xây dựng nhằm thể chế hóa quan điểm của Đảng về công tác dân số tại: Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017; Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 24/11/2023; Kết luận số 149-KL/TW ngày 10/4/2025 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW; Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 09/9/2025 của Bộ Chính trị. Dự thảo Luật Dân số đã thể chế hóa việc chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển thông qua việc tập trung quy phạm hóa 04 chính sách lớn: Duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa dân số, dân số già, và nâng cao chất lượng dân số. Với ý nghĩa đó, dự thảo Luật Dân số đang được trình Quốc hội khóa XV xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 10.

Lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Y tế tại buổi gặp mặt.

Phát biểu tại buổi gặp mặt, ông Phạm Vũ Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Dân số đã cung cấp thông tin về dự án Luật Dân số với các nội dung:

1. Mục đích ban hành Luật: Tạo cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ để góp phần thể chế hóa chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về dân số và khắc phục các hạn chế, tồn tại; đáp ứng yêu cầu công tác dân số phát triển trong tình hình mới.

2. Quan điểm xây dựng dự án Luật: Thể chế hóa kịp thời, đầy đủ các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về công tác dân số trong tình hình mới. Kế thừa quy định của Pháp lệnh Dân số, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trong công tác dân số; tham khảo kinh nghiệm pháp luật quốc tế và một số quốc gia trên thế giới bảo đảm phù hợp với các Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

3. Phạm vi điều chỉnh: Nội hàm công tác dân số rất rộng, đang được điều chỉnh bởi nhiều luật có liên quan. Phạm vi điều chỉnh dự thảo Luật tâp trung quy định về duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng với già hóa dân số, dân số già; nâng cao chất lượng dân số; truyền thông, vận động, giáo dục về dân số; các điều kiện bảo đảm thực hiện công tác dân số. Phạm vi điều chỉnh này phù hợp với 04 chính sách đã được Chính phủ thông qua và không quy định các nội dung đã được điều chỉnh ở các luật khác.

4. Các chính sách lớn của Luật

a) Kế thừa các quy định còn phù hợp của Pháp lệnh Dân số năm 2003, tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm pháp luật quốc tế của một số quốc gia trên thế giới để xây dựng quy định mới phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.

Dự thảo Luật Dân số đã được xây dựng, hoàn thiện theo hướng kế thừa, chính lý 10 điều, sửa đổi 01 điều, bãi bỏ 26 điều của Pháp lệnh Dân số năm 2003 để phù hợp, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong công tác dân số. Đồng thời, Bộ Y tế đã nghiên cứu bổ sung 15 điều gồm các quy định về : truyền thông, vận động, giáo dục về dân số; điều chỉnh quy mô, cơ cấu, phân bố dân số; nâng cao chất lượng dân số; điều kiện đảm bảo thực hiện công tác dân số.

b) Các nội dung sửa đổi, hoàn thiện so với quy định của Pháp lệnh Dân số:

So với Pháp lệnh Dân số, dự án Luật đã quy định cụ thể hơn các chính sách, biện pháp về nâng cao chất lượng dân số, truyền thông, vận động, giáo dục về dân số.

c) Các nội dung bổ sung mới so với quy định của Pháp lệnh Dân số:

(1) Duy trì mức sinh thay thế: tăng thời gian nghỉ thai sản, hỗ trợ tài chính khi sinh con, bổ sung tiêu chí ưu tiên được mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở.

(2) Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên: Cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức trừ trường hợp xác định giới tính phục vụ chẩn đoán và điều trị các bệnh di truyền liên quan đến giới tính, Khuyến khích đưa nội dung không trọng nam hơn nữ, không lựa chọn giới tính khi sinh vào hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư, đình chỉ đối với người hành nghề y có hành vi công bố, thông báo, tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho khách hàng trừ trường hợp xác định giới tính phục vụ chẩn đoán và điều trị các bệnh di truyền liên quan đến giới tính theo quy định của Bộ Y tế.

(3) Thích ứng với già hóa dân số, dân số già: Hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi, Phát triển nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi, Cung cấp, xử lý thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm phạm, cản trở người cao tuổi thực hiện các quyền hợp pháp

(4) Nâng cao chất lượng dân số: Thực hiện tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn; sàng lọc, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh.

(5) Các điều kiện bảo đảm thực hiện công tác dân số: Luật quy định về nguồn nhân lực, kinh phí cho công tác dân số nhằm tạo điều kiện cho công tác dân số.

Ông Phạm Vũ Hoàng - Phó Cục trưởng Cục Dân số cung cấp thông tin về dự án Luật Dân số tại buổi gặp mặt.

Luật Dân số ban hành sẽ tạo cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ để góp phần thể chế hóa chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về dân số và khắc phục các hạn chế, tồn tại; đáp ứng yêu cầu công tác dân số phát triển trong tình hình mới.