Hội thảo tham vấn các chuyên gia, các nhà khoa học góp ý dự thảo hồ sơ Đề án sửa đổi, bổ sung Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030.

Ngày 24/9/2025, Cục Dân số, Bộ Y tế tổ chức Hội thảo tham vấn các chuyên gia, các nhà khoa học góp ý dự thảo hồ sơ Đề án sửa đổi, bổ sung Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030 tại Thành phố Hồ Chí Minh. Hội thảo có sự tham gia của đại diện các chuyên gia, nhà quản lý, đại diện Sở Y tế, Chi cục Dân số/Phòng Dân số thuộc Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh.

Phát biểu khai mạc ông Phạm Vũ Hoàng - Phó Cục trưởng Cục Dân số nhấn mạnh: Hiện nay, mức sinh đang có xu hướng giảm thấp dưới mức sinh thay thế, giảm nhanh từ 2,11 con/phụ nữ (2021) xuống 2,01 con/phụ nữ (2022), 1,96 con/phụ nữ (2023) và ở mức 1,91 con/phụ nữ (2024), mức thấp nhất trong lịch sử và được dự báo sẽ tiếp tục giảm trong các năm tiếp theo. Xu hướng giảm sinh đang lan rộng trên phạm vi toàn quốc, ngay tại những nơi đã duy trì mức sinh cao trong nhiều năm như khu vực nông thôn, vùng Trung du miền núi phía Bắc, Tây Nguyên; mức sinh xuống thấp và rất thấp ở đô thị, nơi có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, đô thị hóa cao. Trong điều kiện kinh tế tiếp tục tăng trưởng, đô thị hóa ngày càng nhanh, sự hội nhập quốc tế ngày càng sâu, rộng, xu hướng mức sinh xuống thấp sẽ càng được củng cố, lan rộng. Nếu mức sinh giảm thấp và kéo dài sẽ tác động trực tiếp, sâu sắc tới quy mô dân số, cơ cấu dân số và để lại nhiều hệ lụy như thiếu hụt lực lượng lao động, già hóa dân số nhanh và suy giảm quy mô dân số… Đề án lần này nhằm thực hiện mục tiêu của Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII về công tác trong tình hình mới “Duy trì vững chắc mức sinh thay thế" và Kết luận số 149-KL/TW ngày ngày 10/4/2025 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW, trong đó có nhiệm vụ, giải pháp "Nghiên cứu ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích các cặp vợ chồng và cá nhân sinh đủ hai con, ưu tiên và chú trọng đối với địa bàn có mức sinh thấp, dân tộc ít người”.

Ông Phạm Vũ Hoàng - Phó Cục trưởng Cục Dân số phát biểu khai mạc Hội thảo

Dự thảo Đề án do Bà Nguyễn Thị Thu, Phó trưởng Phòng Quy mô dân số và Kế hoạch hóa gia đình, Cục dân số trình bày đã nêu rõ chỉ tiêu, giải pháp và nhiệm vụ của Đề án sửa đổi, bổ sung Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030. Trong bối cảnh mức sinh ở Việt Nam có xu hướng giảm và đang lan rộng trên phạm vi toàn quốc và mức sinh có sự phân vùng rõ rệt: (1) 02/6 vùng kinh tế - xã hội có mức sinh thấp dưới mức sinh thay thế là Đông Nam Bộ (1,48 con/phụ nữ) và Đồng bằng sông Cửu Long (1,62 con/phụ nữ) và 02/6 vùng mức sinh có mức sinh cao trên mức sinh thay thế là Trung du miền núi phía Bắc (2,34 con/phụ nữ) và Tây Nguyên (2,24 con/phụ nữ); (2) Có 24 tỉnh/TP có mức sinh thấp dưới 2,0 con/phụ nữ, hầu hết là những tỉnh nằm ở vùng kinh tế trọng điểm khu vực phía Nam, đô thị hóa cao, tăng trưởng kinh tế nhanh; 23 tỉnh/TP có mức sinh cao trên 2,20 con/phụ nữ và chỉ có 16 tỉnh/TP có mức sinh xung quanh mức sinh thay thế ở mức 2,0-2,20 con/phụ nữ. Xét theo 34 tỉnh, thành phố sau sắp xếp, hiện chỉ có 06/34 tỉnh, thành phố đạt mức sinh thay thế (2,0-2,2 con/phụ nữ), tỉ lệ các tỉnh, thành phố đạt mức sinh thay thế hiện chỉ đạt 17%. Mức sinh giảm thấp và kéo dài sẽ tác động trực tiếp, sâu sắc tới quy mô dân số, cơ cấu dân số và để lại nhiều hệ lụy như thiếu hụt lực lượng lao động, già hóa dân số nhanh và suy giảm quy mô dân số… Điều này cho thấy công tác dân số không chỉ là vấn đề y tế, mà còn gắn chặt với sự ổn định xã hội, bảo đảm nguồn nhân lực và tương lai phát triển bền vững của đất nước. Thực hiện Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 09/5/2024 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới, trong đó có giao nhiệm vụ cho Bộ Y tế xây dựng “Đề án sửa đổi, bổ sung Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng đối tượng đến năm 2030 bảo đảm vững chắc mức sinh thay thế của quốc gia” vơi mục tiêu “Phấn đấu tăng mức sinh để đạt và duy trì mức sinh thay thế trên toàn quốc; đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực, góp phần thực hiện thành công chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030, bảo đảm phát triển nhanh, bền vững đất nước.”

Các đại biểu phát biểu và thảo luận tại Hội thảo

Các đại biểu tham dự Hội thảo đã thảo luận, cho ý kiến về các đề xuất nhiệm vụ, giải pháp đối với công tá lãnh đạo, chỉ đạo; công tác truyền thông và các chính sách khuyến khích, hỗ trợ người dân sinh con. Trong đó, các gợi ý chính sách hỗ trợ về y tế, giáo dục, an sinh xã hội để khuyến khích, hỗ trợ cho người dân sinh con cũng được các đại biểu thảo luận sôi nổi.

Đại biểu đóng góp ý kiến trong Hội thảo

Việc tổ chức thảo luận góp ý sâu rộng với sự tham gia của các đại biểu tại hội thảo không chỉ giúp hoàn thiện đề án theo hướng thực tiễn, khả thi, mà còn thể hiện quyết tâm của ngành Y tế nói riêng và của Việt Nam nói chung trong việc chủ động thích ứng với việc mức sinh giảm và dự báo sẽ giảm rất nhanh trong thời gian tới.

Phát biểu Kết luận hội thảo TS. Phạm Vũ Hoàng - Phó Cục trưởng Dục Dân số, Bộ Y tế trân trọng cảm ơn các vị đại biểu tham dự và có những ý kiến đóng góp xây dựng Đề án, Cục tiếp thu các ý kiến đóng góp, xây dựng của các chuyên gia cũng như các đồng chí tại hội thảo và đề nghị Tổ xây dựng đẩy nhanh tiến độ, hoàn thiện Đề án để trình Thủ tướng theo kế hoạch.