Họp Ban soạn thảo, Tổ biên tập Đề án sửa đổi, bổ sung Chương trình điều chỉnh mức sinh

Sáng ngày 30/10 tại Hà Nội, Bộ Y tế tổ chức buổi họp Ban soạn thảo, Tổ biên tập góp ý dự thảo Đề án sửa đổi, bổ sung Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030 bảo đảm vững chắc mức sinh thay thế của quốc gia. Cuộc họp có sự tham dự của đại diện các bộ, ngành liên quan là thành viên Ban soạn thảo, Tổ Biên tập; Văn phòng Chính phủ và các cục, vụ thuộc Bộ Y tế.

Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cho biết, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế đã ban hành quyết định thành lập Ban soạn thảo, Tổ Biên tập (Ban soạn thảo) và đây là cuộc họp Ban soạn thảo lần thứ nhất.

Ông Đỗ Xuân Tuyên – Thứ trưởng Bộ Y tế, chủ trì cuộc họp

Thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/20217 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 588/QĐ-TTg ngày 28/4/2020 về Phê duyệt Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030 (Quyết định 588/QĐ-TTg) với mục tiêu “Duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên toàn quốc, phấn đấu tăng mức sinh ở những địa phương đang có mức sinh thấp, giảm mức sinh ở những địa phương đang có mức sinh cao góp phần thực hiện thành công Chiến lược Dân số Việt Nam đến 2030, bảo đảm phát triển nhanh, bền vững đất nước”.

Việt Nam chính thức đạt mức sinh thay thế từ năm 2006 (tổng tỷ suất sinh - TFR đạt 2,09 con/phụ nữ) và duy trì đến năm 2021. Tuy nhiên, mức sinh hiện nay giảm thấp dưới mức sinh thay thế, giảm nhanh từ 2,11 con/phụ nữ (2021) xuống 1,91 con/phụ nữ (2024), mức thấp nhất trong lịch sử và được dự báo sẽ tiếp tục giảm trong các năm tiếp theo. Xu hướng giảm sinh đang lan rộng trên phạm vi toàn quốc, ngay tại những nơi đã duy trì mức sinh cao trong nhiều năm như khu vực nông thôn, vùng Trung du miền núi phía Bắc, Tây Nguyên. Mức sinh xuống thấp và rất thấp ở đô thị, nơi có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, đô thị hóa cao và ở Đồng bằng sông Cửu Long đã kéo dài hai thập kỷ qua.

Theo dự báo, kịch bản mức sinh tiếp tục giảm, đến năm 2039 Việt Nam sẽ kết thúc thời kỳ dân số vàng, năm 2042 quy mô dân số trong độ tuổi lao động đạt đỉnh và sau năm 2054 dân số sẽ bắt đầu tăng trưởng âm. Lúc đó hệ lụy của mức sinh thấp kéo dài sẽ dẫn đến thiếu hụt lực lượng lao động, suy giảm quy mô dân số, ảnh hưởng đến tương lai phát triển bền vững của đất nước.

Toàn cảnh cuộc họp

Trước thực trạng đó, ngày 09/5/2024, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 68/NQ-CP thực hiện Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới. Trong đó, giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng “Đề án sửa đổi, bổ sung Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng đối tượng đến năm 2030 bảo đảm vững chắc mức sinh thay thế của quốc gia” trình Thủ tướng Chính phủ tháng 12/2025.

Đề án này được sửa đổi, bổ sung nhằm tiếp tục thực hiện mục tiêu của Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII về công tác trong tình hình mới “Duy trì vững chắc mức sinh thay thế", Kết luận số 149-KL/TW ngày 10/4/2025 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW, đặc biệt, Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 09/9/2025 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân, nêu rõ nhiệm vụ “Gia tăng tỷ lệ sinh để đạt mức sinh thay thế bền vững”.

Đại biểu phát biểu tại cuộc họp

Bộ Y tế đã có Kế hoạch về xây dựng Đề án sửa đổi, bổ sung Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng đối tượng đến năm 2030 bảo đảm vững chắc mức sinh thay thế của quốc gia và Công văn gửi các bộ, ngành liên quan, UBND 63 tỉnh, thành phố báo cáo kết quả 05 năm thực hiện Quyết định số 588/QĐ-TTg. Trên cơ sở tổng hợp báo cáo của 63/63 tỉnh, thành phố và các bộ ngành, Bộ Y tế đã xây dựng hồ sơ Đề án sửa đổi, bổ sung Chương trình Điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030 bảo đảm vững chắc mức sinh thay thế của quốc gia. Đến nay, Bộ Y tế đã tổ chức 02 hội thảo tham vấn chuyên gia tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 9/2025 và 02 hội thảo xin ý kiến các tỉnh, thành phố tại Quảng Ninh và Lâm Đồng vào tháng 9 và tháng 10/2025 góp ý dự thảo hồ sơ Đề án. Bộ Y tế cũng đã hoàn thiện, chỉnh sửa hồ sơ Đề án trên cơ sở ý kiến góp ý của các chuyên gia, các nhà khoa học và các tỉnh, thành phố.

Dự thảo hồ sơ Đề án sửa đổi bổ sung do Ông Phạm Vũ Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Dân số trình bày đã nêu rõ chỉ tiêu, giải pháp và nhiệm vụ của Đề án sửa đổi, bổ sung Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030 và nêu một số nội dung xin ý kiến góp ý của các đại biểu, bao gồm: tên Quyết định, mục tiêu chung, mục tiêu cụ thể và các nhiệm vụ giải pháp.

Tại phiên thảo luận của Hội thảo, các đại biểu là thành viên Ban soạn thảo, Tổ biên tập và đại diện Vụ Khoa giáo - Văn xã, Văn phòng Chính phủ đã đưa ra nhiều ý kiến có ý nghĩa quan trọng đối với việc hoàn thiện hồ sơ Đề án, bảo đảm tính khả thi và hiệu quả khi triển khai trong thực tiễn. Mặt khác, có ý kiến cũng cho rằng hiện nay, Bộ Y tế đang trình Quốc hội 02 văn bản quan trọng là Luật Dân số và Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035, nếu được phê duyệt thì tiến trình xây dựng Đề án cần có những điều chỉnh để đảm bảo thống nhất về mặt chủ trương.

Phát biểu Kết luận buổi họp, ông Đỗ Xuân Tuyên - Thứ trưởng Bộ Y tế, trưởng Ban soạn thảo trân trọng cảm ơn các vị đại biểu tham dự cuộc họp và có những ý kiến đóng góp thiết thực trong việc hoàn thiện hồ sơ Đề án. Thứ trưởng đề nghị Cục Dân số chuẩn bị tờ trình trình Thủ tướng để xin chỉ đạo về phương án sửa đổi, bổ sung Đề án và căn cứ quyết định của Thủ tướng để triển khai các quy trình tiếp theo cho phù hợp và đúng quy định.

HƯƠNG GIANG