Ủy ban Văn hóa và Xã hội thẩm tra Dự án xây dựng Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số năm 2003

Chiều 22/5, tại Trụ sở các Cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Văn hóa và Xã hội tổ chức Phiên họp thẩm tra Dự án xây dựng Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số số 06/2003/PL-UBTVQH11 đã được sửa đổi, bổ sung tại Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12 sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh dân số năm 2003. Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh chủ trì Phiên họp.

Quang cảnh phiên họp.

Dự phiên họp có các Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội: Nguyễn Hoàng Mai; Đỗ Thị Lan; Lâm Văn Đoan; Tạ Văn Hạ; Nguyễn Thị Kim Thúy; các Ủy viên là ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Văn hóa và Xã hội, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp…

Về phía cơ quan chủ trì xây dựng dự án Pháp lệnh có Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương; lãnh đạo các Cục, Vụ của Bộ Y tế; Bộ Tài chính; Bộ Tư pháp.

Thể chế hóa các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về công tác dân số

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ, Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới khẳng định quan điểm “Dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc…, đồng thời đề ra các mục tiêu cụ thể: “Giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ tác động qua lại với phát triển kinh tế - xã hội. Duy trì vững chắc mức sinh thay thế; đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hoá dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững” và một trong những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu “Hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về dân số: Tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật về dân số gắn với xây dựng gia đình hạnh phúc. Rà soát, điều chỉnh hoặc bãi bỏ một số quy định về xử lý vi phạm trong công tác dân số...”. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng cũng đề ra định hướng chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hoá gia đình sang dân số và phát triển. Để tổ chức thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW, Ban Chấp hành Trung ương yêu cầu Đảng đoàn Quốc hội, Ban cán sự đảng Chính phủ lãnh đạo, chỉ đạo việc hoàn thiện pháp luật liên quan đến công tác dân số.

Tờ trình cũng cho biết, từ năm 2006 đến năm 2021, nước ta đã đạt và duy trì mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc; duy trì mức độ gia tăng dân số phù hợp; quy mô dân số năm 2024 đạt hơn 100 triệu người. Việt Nam đang ở thời kỳ dân số vàng, tạo ra những lợi thế to lớn cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội; chất lượng dân số, chỉ số phát triển con người (HDI) của nước ta không ngừng tăng lên, tuổi thọ bình quân người Việt Nam ngày càng được nâng cao. Kết quả nêu trên là tiền đề quan trọng để chuyển chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh chủ trì Phiên họp.

Qua rà soát các văn bản pháp luật, Bộ Y tế nhận thấy, nhiều quy định có liên quan đến công tác dân số chưa đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành và không đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn. Nội dung Pháp lệnh Dân số quy định hạn chế về quyền quyết định số con không còn phù hợp với thực tiễn khi mức sinh liên tục giảm trong thời gian qua và chính sách về dân số đã chuyển trọng tâm từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Bên cạnh đó, mức sinh trên toàn quốc đang có xu hướng giảm thấp dưới mức sinh thay thế, theo dự báo, kịch bản mức sinh tiếp tục giảm…

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị về việc thực hiện sơ kết Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới và sửa đổi các quy định của Đảng và Nhà nước liên quan đến chính sách dân số, Chính phủ đã xây dựng và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội Dự án Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số số 06/2003/PL-UBTVQH11 đã được sửa đổi, bổ sung tại Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12 sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh dân số năm 2003.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương phát biểu tại phiên họp.

Việc xây dựng Pháp lệnh nhằm tạo cơ sở pháp lý thể chế hóa các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về công tác dân số, trong đó chú trọng về mức sinh; quy định quyền nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc sinh con, bảo đảm quyền con người, quyền cơ bản của công dân, bình đẳng giới trong thực hiện công tác dân số, góp phần duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên phạm vi cả nước, khắc phục tình trạng chênh lệch đáng kể mức sinh giữa các vùng, đối tượng.

Pháp lệnh được xây dựng trên quan điểm bảo đảm thống nhất giữa quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước, góp phần thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng về công tác dân số trong tình hình mới. Bảo đảm đồng bộ trong hệ thống chính sách, pháp luật hiện hành; bảo đảm thực hiện các quyền con người, quyền cơ bản của công dân; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực dân số và phát triển.

Bỏ quy định mỗi cặp vợ chồng chỉ sinh một hoặc hai con

Dự thảo Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số số 06/2003/PL-UBTVQH11 đã được sửa đổi, bổ sung tại Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12 sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh dân số năm 2003 dự kiến gồm 2 Điều.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Hoàng Mai phát biểu tại phiên họp.

Nội dung cơ bản của dự thảo Pháp lệnh: Sửa đổi khoản 1 Điều 1 Pháp lệnh Dân số số 08/2008/PLUBTVQH12 sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số năm 2003: “(1) Quyết định thời gian và khoảng cách sinh con” thành “(1) Quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khoẻ, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cá nhân, cặp vợ chồng trên cơ sở bình đẳng”; bỏ khoản 2 “Sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định”; giữ nguyên khoản 3 Điều 1 Pháp lệnh Dân số số 08/2008/PLUBTVQH12 sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số năm 2003 quy định thành khoản 2 Điều 1 của dự thảo Pháp lệnh.

Thẩm tra dự án Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số số 06/2003/PL-UBTVQH11 đã được sửa đổi, bổ sung theo Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12, Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho rằng, hồ sơ dự án Pháp lệnh được chuẩn bị nghiêm túc, cơ bản đầy đủ theo quy định tại khoản 3 Điều 37 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Ủy ban Văn hóa và Xã hội tán thành phạm vi sửa đổi, đối tượng áp dụng, bố cục của dự thảo Pháp lệnh. Theo đó, dự thảo Pháp lệnh gồm 2 điều, 1 điều sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số, 1 điều về điều khoản thi hành.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh kết luận phát biểu kết luận phiên họp.

Cơ bản thống nhất với dự thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho rằng: Dự thảo Pháp lệnh nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng trong việc chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ thuật lập pháp để bảo đảm văn phong, kỹ thuật, tính thống nhất của dự thảo Pháp lệnh.

Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, việc sửa đổi lần này chỉ là giải pháp trước mắt cho đến khi ban hành luật mới về dân số nhằm thể chế hóa đầy đủ quan điểm, chủ trương của Đảng, giải quyết được tổng thể các vấn đề về dân số, hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ về dân số đã được Đảng đề ra.

Tại phiên họp, các đại biểu thống nhất Dự án xây dựng Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số số 06/2003/PL-UBTVQH11 đã được sửa đổi, bổ sung tại Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12 sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh dân số năm 2003 đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Trọng Quỳnh

Nguồn: https://quochoi.vn/