Cấp học bổng ngành lão khoa là biện pháp hữu hiệu ứng phó với già hóa dân số

Bộ Y tế vừa đưa vào dự thảo Luật Dân số đề xuất cấp học bổng, hỗ trợ học phí cho sinh viên theo học chuyên ngành lão khoa, nhằm phát triển nguồn nhân lực chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Dự thảo đang được lấy ý kiến đến ngày 12/6.

Già hóa dân số nhanh nhất châu Á

Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất khu vực. Hiện cả nước có khoảng 14,2 triệu người từ 60 tuổi trở lên, tăng 2,8 triệu so với năm 2019; dự báo đến năm 2030 con số này sẽ gần 18 triệu người. Theo ước tính, chỉ hơn 10 năm nữa (năm 2038), Việt Nam sẽ chính thức bước vào giai đoạn dân số già.

Tuổi thọ trung bình của người Việt đạt 74,7 tuổi, song có tới 14 năm sống chung với bệnh tật. Người cao tuổi thường mắc các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường hay sa sút trí tuệ – đòi hỏi điều trị lâu dài, kéo theo chi phí y tế ngày càng tăng và tạo gánh nặng cho hệ thống bảo hiểm, ngân sách nhà nước.

Thiếu hụt nhân lực lão khoa

Hiện cả nước có hơn 1.300 bệnh viện công lập, trong đó chỉ hơn 100 bệnh viện tuyến trung ương và tỉnh có khoa lão, với chưa đến 1.800 nhân viên y tế được đào tạo về lão khoa. Theo ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế), đây là một thách thức lớn khi nhu cầu chăm sóc dài hạn ngày càng cao.

Chính sách phát triển nguồn lực

Trước thực trạng đó, Bộ Y tế đưa ra loạt chính sách trong dự thảo Luật Dân số:

• Cấp học bổng, hỗ trợ học phí cho người học chuyên ngành lão khoa.

• Xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng về chăm sóc người cao tuổi.

• Hỗ trợ kinh phí tập huấn cho nhân viên y tế chăm sóc người cao tuổi tại cộng đồng.

• Khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia cấp học bổng, trợ cấp cho sinh viên theo học.

Ngoài ra, Bộ đề xuất ngân sách nhà nước mua thẻ bảo hiểm y tế cho người cao tuổi chưa có thẻ, hiện chiếm khoảng 5% tổng số người cao tuổi.

Kinh nghiệm quốc tế

• Nhật Bản: nâng tuổi nghỉ hưu tối thiểu lên 65; đào tạo nghề cho người lao động trước tuổi già; hỗ trợ doanh nghiệp tuyển dụng, sử dụng lao động cao tuổi thông qua ưu đãi thuế và chính sách xã hội.

• Hàn Quốc: áp dụng chính sách cộng đồng cho người từ 65 tuổi trở lên; miễn, giảm phí giao thông công cộng; triển khai chương trình khám sức khỏe, chăm sóc tại nhà.

Việt Nam và bước đi thích ứng

Tại Việt Nam, nhiều chính sách đã được triển khai: từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu tối thiểu tăng lên 62 đối với nam và 60 đối với nữ; người từ 60 tuổi trở lên được đi xe buýt miễn phí ở nhiều địa phương.

Tuy nhiên, theo ông Dũng, đây mới chỉ là giải pháp ngắn hạn. Trong dài hạn, cần luật hóa các chính sách đảm bảo an sinh xã hội cho người cao tuổi, bởi chi phí an sinh ngày càng lớn có thể ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trong bối cảnh quỹ thời gian chuyển sang dân số già rất ngắn và nguồn lực xã hội hạn chế.

“Phải có các quy định cụ thể về việc làm, tài chính và chính sách hỗ trợ người cao tuổi, nhằm giảm tác động tiêu cực từ tỷ lệ người già tăng nhanh, tránh tình trạng thiếu hụt lao động trong tương lai,” ông Dũng nhấn mạnh.

NGỌC QUÝ