Chính sách hỗ trợ sinh đẻ: Tại sao ngày càng nhiều quốc gia trả tiền cho phụ nữ trẻ sinh con?

Tại một số vùng của Nga, nữ sinh mang thai được trả hơn 100.000 rúp (gần 900 bảng Anh) cho việc sinh con và nuôi con.

Biện pháp mới này, được áp dụng trong vài tháng qua tại mười khu vực, là một phần của chiến lược nhân khẩu học mới của Nga, mở rộng chính sách được áp dụng vào tháng 3 năm 2025 vốn chỉ áp dụng cho phụ nữ trưởng thành. Nó được thiết kế để giải quyết tình trạng sụt giảm mạnh tỷ lệ sinh của đất nước.

Năm 2023, số ca sinh ở Nga trên mỗi phụ nữ là 1,41 con - thấp hơn đáng kể so với mức 2,05, mức cần thiết để duy trì dân số ở quy mô hiện tại.

Việc trả tiền cho các bé gái tuổi teen sinh con khi các em vẫn đang đi học đang gây tranh cãi ở Nga. Theo một cuộc khảo sát gần đây của Trung tâm Nghiên cứu Dư luận Nga, 43% người Nga ủng hộ chính sách này, trong khi 40% phản đối. Nhưng điều này cho thấy nhà nước đặt ưu tiên cao cho việc tăng số lượng trẻ em được sinh ra.

Tổng thống Nga Vladimir Putin coi dân số đông là một trong những dấu hiệu của một cường quốc thịnh vượng (theo REUTERS)

Tổng thống Nga Vladimir Putin coi dân số đông là một trong những dấu hiệu của một cường quốc thịnh vượng, cùng với việc kiểm soát một lãnh thổ rộng lớn (và đang phát triển) và một quân đội hùng mạnh. Tuy nhiên, nghịch lý thay, những nỗ lực của ông nhằm mở rộng lãnh thổ Nga bằng cách tấn công Ukraine và sáp nhập lãnh thổ bất hợp pháp cũng lại gây ra hậu quả tai hại là dân số Nga giảm sút.

Theo một số ước tính, số lượng binh sĩ Nga thiệt mạng trong chiến tranh đã lên tới 250.000 người, trong khi cuộc chiến đã gây ra cuộc di cư của hàng trăm nghìn người Nga có trình độ học vấn cao nhất. Nhiều người trong số họ là những thanh niên trốn nghĩa vụ quân sự, những người lẽ ra có thể trở thành cha của thế hệ công dân Nga tiếp theo.

Nhưng trong khi tình hình nhân khẩu học của Nga đang ở mức cực đoan, thì tỷ lệ sinh giảm hiện đang là một xu hướng toàn cầu. Người ta ước tính rằng đến năm 2050, hơn ba phần tư các quốc gia trên thế giới sẽ có tỷ lệ sinh thấp đến mức không thể duy trì dân số.

Không chỉ riêng Nga

Putin không phải là nhà lãnh đạo thế giới duy nhất đưa ra các chính sách khuyến khích phụ nữ sinh nhiều con hơn. Chính phủ Hungary của Viktor Orban đang đưa ra một loạt các ưu đãi, chẳng hạn như giảm thuế hào phóng và trợ cấp thế chấp, cho những người có từ ba con trở lên.

Ba Lan chi trả hàng tháng 500 złoty (101 bảng Anh) cho mỗi trẻ em đối với các gia đình có từ hai con trở lên. Tuy nhiên, có một số bằng chứng cho thấy điều này không thúc đẩy phụ nữ Ba Lan có thu nhập cao hơn sinh thêm con, vì họ có thể phải hy sinh thu nhập cao hơn và thăng tiến trong sự nghiệp để sinh thêm con.

Tại Hoa Kỳ, Donald Trump đang đề xuất trả cho phụ nữ 5.000 đô la Mỹ (3.682 bảng Anh) để sinh con, gắn liền với phong trào Maga rộng lớn hơn, được Elon Musk và những người khác ủng hộ, nhằm khuyến khích phụ nữ sinh thêm con.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và các nhà lãnh đạo Hungary và Ba Lan cũng đang áp dụng các chính sách khuyến khích sinh con tương tự (Getty Images)

Việc đảo ngược xu hướng nhân khẩu học là rất phức tạp, bởi vì lý do mà các cá nhân và các cặp vợ chồng muốn trở thành cha mẹ cũng rất phức tạp. Sở thích và nguyện vọng cá nhân, niềm tin về khả năng chu cấp cho con cái, cũng như các chuẩn mực xã hội, các giá trị văn hóa và tôn giáo đều đóng một vai trò trong những quyết định này.

Do đó, tác động của các chính sách "khuyến khích sinh đẻ" là trái chiều. Chưa có quốc gia nào tìm ra cách dễ dàng để đảo ngược tỷ lệ sinh đang giảm.

Một quốc gia đang tìm cách giải quyết tình trạng suy giảm dân số bằng các chính sách, ngoài việc khuyến khích phụ nữ sinh nhiều con hơn, là Tây Ban Nha, nơi hiện đang tạo điều kiện dễ dàng hơn cho người di cư, bao gồm cả những người nhập cư bất hợp pháp. Việc Madrid chào đón người nhập cư được cho là nguyên nhân dẫn đến sự bùng nổ kinh tế hiện nay.

Tìm kiếm các loại hình gia đình cụ thể

Tuy nhiên, các chính phủ áp dụng chính sách khuyến khích sinh đẻ thường không chỉ quan tâm đến việc tăng tổng số người sống và làm việc tại quốc gia của họ mà còn khuyến khích một số nhóm người nhất định sinh sản. Nói cách khác, những thực hành này thường mang tính chất ý thức hệ.

Các ưu đãi cho việc mang thai, sinh con và gia đình đông con thường nhắm vào những người mà nhà nước coi là công dân đáng mơ ước nhất. Những người này có thể là công dân đáng mơ ước do chủng tộc, sắc tộc, ngôn ngữ, tôn giáo, khuynh hướng tình dục hoặc một số bản dạng hoặc sự kết hợp các bản dạng khác của họ.

Ví dụ, nỗ lực tăng dân số của Tây Ban Nha bằng cách tăng cường nhập cư chủ yếu mang lại việc làm cho người nói tiếng Tây Ban Nha từ các quốc gia Công giáo ở Mỹ Latinh, trong khi cơ hội ở lại hoặc chuyển đến quốc gia này dường như được mở rộng cho người di cư từ Châu Phi. Trong khi đó, các ưu đãi của Hungary dành cho gia đình chỉ dành cho các cặp đôi dị tính có thu nhập cao.

Việc nhấn mạnh vào việc tăng tỷ lệ công dân được mong muốn nhất là lý do tại sao chính quyền Trump không thấy mâu thuẫn khi kêu gọi sinh nhiều trẻ em hơn ở Mỹ, trong khi ra lệnh bắt giữ và trục xuất hàng trăm người bị cáo buộc là người nhập cư bất hợp pháp, cố gắng đảo ngược quyền công dân Hoa Kỳ theo hiến pháp đối với bất kỳ ai sinh ra ở nước này và thậm chí còn cố gắng tước quyền công dân của một số người Mỹ.

Họ muốn những người mẹ nào?

Sự thành công hay thất bại của các chính phủ và xã hội thúc đẩy chủ nghĩa ủng hộ sinh đẻ phụ thuộc vào khả năng thuyết phục mọi người - và đặc biệt là phụ nữ - đón nhận thiên chức làm cha mẹ. Cùng với các ưu đãi tài chính và các phần thưởng hữu hình khác cho việc sinh con, một số quốc gia còn khen ngợi và công nhận những bà mẹ của các gia đình đông con.

Việc Putin khôi phục lại huy chương làm mẹ thời Stalin cho những phụ nữ có mười con trở lên là một ví dụ. Đôi khi sự công nhận đến từ xã hội, chẳng hạn như sự say mê hiện nay của người Mỹ đối với "những người vợ truyền thống" - những người phụ nữ trở thành người có ảnh hưởng trên mạng xã hội bằng cách từ bỏ sự nghiệp để nuôi dạy nhiều con và sống theo lối sống bảo thủ.

Hình ảnh phản chiếu của sự tôn vinh thiên chức làm mẹ này là sự chỉ trích ngầm hoặc công khai đối với những phụ nữ trì hoãn việc sinh con hoặc hoàn toàn từ chối việc sinh con. Quốc hội Nga đã thông qua luật vào năm 2024, cấm việc cổ súy cho tình trạng không con cái, hay còn gọi là "tuyên truyền không con cái". Luật này kết hợp với các biện pháp khác như hạn chế phá thai tại các phòng khám tư nhân, cùng với việc công khai lên án những phụ nữ chọn học đại học và theo đuổi sự nghiệp thay vì ưu tiên hôn nhân và nuôi dạy con cái.

Các quốc gia thịnh vượng nhất thế giới sẽ chấp nhận nhập cư nếu các chính sách khuyến khích sinh đẻ chỉ được thúc đẩy bởi nhu cầu đảm bảo lực lượng lao động đủ mạnh để hỗ trợ nền kinh tế và xã hội. Thay vào đó, những nỗ lực này thường gắn liền với việc hạn chế hoặc áp đặt những lựa chọn mà công dân - đặc biệt là phụ nữ - đưa ra về cuộc sống cá nhân của họ, và tạo ra một xã hội bị chi phối bởi những kiểu người mà họ ưa chuộng.

Jennifer Mathers

Nguồn: https://www.the-independent.com/