Đề xuất không xử lý kỷ luật với trường hợp đảng viên sinh từ ba con trở lên

Bộ Y tế đang trình cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương bãi bỏ các quy định xử lý vi phạm về chính sách dân số không còn phù hợp, trước mắt là việc xử lý vi phạm liên quan đến số lượng con sinh.

Thông tin này được ông Lê Thanh Dũng – Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế) – chia sẻ trong buổi trao đổi với phóng viên. Ông cho biết Bộ Y tế hiện đang rà soát lại toàn bộ các chính sách dân số, đồng thời xây dựng báo cáo về "Thực trạng và xu hướng mức sinh tại Việt Nam", trên cơ sở đó đề xuất các nội dung mới trong dự thảo Luật Dân số.

Một trong những nội dung quan trọng là duy trì mức sinh thay thế – trong bối cảnh tỷ suất sinh tại Việt Nam liên tục giảm trong những năm gần đây. Theo ông Dũng, việc không xử lý kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba chỉ là một trong nhiều giải pháp nhằm giữ ổn định mức sinh, tránh việc tỷ lệ sinh tiếp tục giảm sâu.

Dự thảo Luật Dân số đang được xây dựng xoay quanh các nhóm chính sách lớn gồm:

• Duy trì mức sinh thay thế;
• Giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, đưa tỷ lệ giới tính về mức tự nhiên;
• Thích ứng với già hóa dân số;
• Phân bố dân số hợp lý;
• Nâng cao sức khỏe dân số;
• Tích hợp yếu tố dân số trong các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Đối với chính sách duy trì mức sinh thay thế, dự thảo quy định rõ: Chính phủ sẽ ban hành các chính sách và biện pháp hỗ trợ phù hợp theo từng giai đoạn và điều kiện phát triển; chính quyền địa phương (tỉnh/thành phố) được đề xuất hoặc ban hành các giải pháp hỗ trợ phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội từng địa phương, đặc biệt ưu tiên cho vùng khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số, biên giới và hải đảo.

Luật cũng đảm bảo quyền tự quyết của các cặp vợ chồng, cá nhân trong việc sinh con – bao gồm quyền quyết định thời điểm, số lượng con và khoảng cách sinh. Đồng thời, nhấn mạnh nghĩa vụ của mỗi cá nhân và gia đình trong việc sinh con có trách nhiệm.

Về việc kỷ luật đối với đảng viên sinh con thứ ba, ông Lê Thanh Dũng cho biết: “Từ trước đến nay, quy định xử lý sinh con thứ ba không áp dụng với người dân nói chung. Riêng đối với đảng viên, Bộ Y tế đang đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét ban hành hoặc ngưng hiệu lực các văn bản liên quan – như Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12, Pháp lệnh số 06/2023/PL-UBTVQH1 và Hướng dẫn số 05-HD/UBKTTW ngày 22/11/2022 – để không xử lý kỷ luật với trường hợp sinh từ ba con trở lên.”

Theo Bộ Y tế, có nhiều nguyên nhân dẫn đến xu hướng sinh thấp hiện nay, bao gồm: điều kiện sống và học vấn nâng cao; phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ưu tiên phát triển sự nghiệp; áp lực tìm kiếm thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống. Những yếu tố này khiến nhiều cặp đôi trì hoãn kết hôn, sinh con muộn hoặc sinh ít con.

Bên cạnh đó, chi phí nuôi dạy con cái ngày càng cao – từ sinh hoạt, nhà ở đến giáo dục – cũng là rào cản lớn khiến các gia đình trẻ cân nhắc sinh ít hoặc không sinh con.

Việc mức sinh giảm quá thấp có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng: thiếu hụt lao động, thu hẹp quy mô dân số, gia tăng tốc độ già hóa, và ảnh hưởng đến dòng di cư khi nhu cầu lao động trong nước không được đáp ứng.

TRẦN QUY