Điều chỉnh lớn: Đảng viên sinh con thứ 3 không bị kỷ luật

Theo hướng dẫn mới của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, từ 20/3, Đảng viên sinh con thứ ba không còn bị xử lý kỷ luật.

Việc bỏ quy định kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba nhằm thích ứng linh hoạt trước những biến động về cơ cấu dân số và yêu cầu phát triển bền vững trong tình hình mới - Ảnh minh họa

Ủy ban Kiểm tra Trung ương vừa ban hành Hướng dẫn số 15, sửa đổi, bổ sung một số nội dung trong Hướng dẫn số 05 về thực hiện Quy định số 69 của Bộ Chính trị, liên quan đến việc xử lý kỷ luật tổ chức đảng và đảng viên vi phạm. Hướng dẫn mới có hiệu lực kể từ ngày 20/3/2025 và đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc điều chỉnh chính sách dân số phù hợp với bối cảnh mới.

Theo Hướng dẫn số 15, điểm 8.1 và 8.2 mục III trong Hướng dẫn số 05 đã chính thức bị lược bỏ. Đây là các quy định trước đây yêu cầu xem xét, xử lý kỷ luật đối với đảng viên vi phạm chính sách dân số, bao gồm cả hành vi sinh con thứ ba trở lên. Thay vào đó, Hướng dẫn số 15 bổ sung thêm điểm 8.3, nêu rõ: “Không xem xét xử lý đối với hành vi quy định tại khoản 2 Điều 1 của Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12 ngày 27/12/2008 sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh dân số năm 2003: Sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.”

Với thay đổi này, kể từ ngày 20/3, đảng viên sinh con thứ ba trở lên sẽ không còn bị coi là vi phạm để xử lý kỷ luật theo quy định của Đảng. Đây là bước cụ thể hóa chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Công văn số 13421 ngày 17/2/2025, sau khi sơ kết 7 năm thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới.

Trước đó, tại phiên họp ngày 14/2/2025, Bộ Chính trị đã xem xét đề nghị của Ủy ban Kiểm tra Trung ương về việc rà soát các quy định của Đảng liên quan đến xử lý vi phạm chính sách dân số. Đồng thời, Bộ Chính trị cũng tiếp nhận báo cáo của Ban Cán sự Đảng Bộ Y tế về kết quả 7 năm thực hiện Nghị quyết số 21, từ đó thống nhất chủ trương điều chỉnh các quy định liên quan.

Theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ủy ban Kiểm tra Trung ương có trách nhiệm tham mưu và sửa đổi các quy định của Trung ương, Bộ Chính trị và Ban Bí thư về việc xử lý vi phạm chính sách dân số, trong đó chủ động sửa đổi Hướng dẫn số 05 ban hành ngày 22/11/2022 theo hướng không xử lý kỷ luật đối với đảng viên sinh con thứ ba trở lên. Đồng thời, chủ trương cũng xác định rõ nguyên tắc không hồi tố, tức là không xem xét lại các trường hợp đã bị xử lý kỷ luật trước đó.

Bộ Y tế cũng đã trình cấp có thẩm quyền thông qua chủ trương bãi bỏ các quy định xử lý vi phạm chính sách dân số không còn phù hợp. Trước mắt, đề xuất tập trung vào việc loại bỏ quy định xử lý vi phạm liên quan đến số con, phù hợp với bối cảnh thực tiễn hiện nay.

Trong dự thảo Luật Dân số mới, Bộ Y tế đã đưa ra các định hướng chính sách nhằm ứng phó với xu hướng mức sinh đang giảm nhanh tại Việt Nam. Theo đó, các nhóm chính sách trọng tâm bao gồm: duy trì mức sinh thay thế; giảm mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỷ số giới tính về mức cân bằng tự nhiên; thích ứng với tình trạng già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao sức khỏe dân số; đồng thời lồng ghép yếu tố dân số vào các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.

Ngoài ra, Bộ Y tế cũng đang xây dựng dự thảo sửa đổi Pháp lệnh dân số, trong đó có nội dung sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh số 08/2008. Một trong những điểm mới đáng chú ý là đề xuất về quyền và nghĩa vụ của các cặp vợ chồng, cá nhân trong việc thực hiện kế hoạch hóa gia đình và chăm sóc sức khỏe sinh sản. Theo dự thảo, mỗi cặp vợ chồng có quyền quyết định về thời điểm sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh. Họ cũng có trách nhiệm bảo vệ sức khỏe sinh sản, thực hiện các biện pháp phòng tránh bệnh lây nhiễm qua đường tình dục, HIV/AIDS, cũng như các nghĩa vụ khác có liên quan.

Những điều chỉnh nói trên không chỉ nhằm bảo đảm quyền lợi của cá nhân và gia đình, mà còn thể hiện sự chủ động của Đảng và Nhà nước trong việc ứng phó với thực trạng dân số già hóa và mức sinh thấp – hai vấn đề đang đặt ra nhiều thách thức cho sự phát triển bền vững của đất nước.

                                                                                                                                                            THANH VÂN