Hoàn thành rà soát, sửa đổi Pháp lệnh dân số trong quý I-2025

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, cần khẩn trương rà soát, sửa đổi các văn bản pháp luật có quy định về số con, hoàn thành trong quý I-2025.

Sau kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, cử tri tỉnh Tiền Giang đã có ý kiến gửi Bộ Y tế, phản ánh về thực trạng dân số nước ta đang chuẩn bị bước vào giai đoạn già hóa. Cử tri đề nghị cần nghiên cứu xây dựng chính sách dân số phù hợp nhằm từng bước cải thiện vấn đề dân số già, đồng thời đảm bảo gắn kết với nhiệm vụ giữ vững quốc phòng và an ninh quốc gia.

Tương tự, cử tri tỉnh Yên Bái cũng cho rằng, Pháp lệnh số 06/2003/PL-UBTVQH11 và Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12 sửa đổi, bổ sung Điều 10 của Pháp lệnh Dân số năm 2003 hiện nay đã có những nội dung không còn phù hợp với tình hình thực tế. Theo đánh giá của các chuyên gia, thời kỳ dân số vàng của Việt Nam sẽ kết thúc vào khoảng năm 2038, và nếu không phát huy hiệu quả giai đoạn này, đất nước có nguy cơ rơi vào tình trạng "chưa giàu đã già", trong bối cảnh Việt Nam đang có tốc độ già hóa nhanh.

Trước thực trạng đó, cử tri kiến nghị cần nghiên cứu, tham mưu để Chính phủ trình Quốc hội hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét sửa đổi, bổ sung các Pháp lệnh hiện hành về dân số theo hướng nâng cấp thành Luật. Đồng thời, cần xem xét quy định lại về số lượng con của mỗi cặp vợ chồng theo hướng phù hợp với tình hình mới, đảm bảo mục tiêu duy trì nguồn nhân lực phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội lâu dài của đất nước.

Cử tri đề nghị nghiên cứu xem xét sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh dân số năm 2003 và Pháp lệnh dân số sửa đổi, bổ sung năm 2008 theo hướng nâng lên thành Luật. Ảnh minh hoạ: TT

Trả lời kiến nghị cử tri, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, sau phiên họp ngày 14 tháng 2 năm 2025, Bộ Chính trị đã có ý kiến chỉ đạo rõ ràng về vấn đề này. Theo đó, Bộ Chính trị giao Đảng ủy Chính phủ và Đảng ủy Quốc hội phối hợp lãnh đạo, chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ xây dựng và trình Quốc hội xem xét, thông qua Luật Dân số.

Trước mắt, các cơ quan chức năng sẽ khẩn trương rà soát, sửa đổi các văn bản pháp luật còn quy định về số con, bao gồm Pháp lệnh Dân số năm 2003 và Pháp lệnh sửa đổi năm 2008, hoàn thành trong quý I năm 2025. Đồng thời, Bộ Chính trị cũng đã đồng ý chủ trương xây dựng và triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về dân số và phát triển giai đoạn 2026–2035, giao Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo xây dựng và trình Quốc hội xem xét trong quý III năm 2025.

Hiện nay, Bộ Y tế đã hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Dân số và đã trình Chính phủ xem xét. Dự thảo Luật Dân số sẽ tập trung vào một số nội dung chính, trong đó có việc duy trì mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc, từng bước khắc phục tình trạng chênh lệch mức sinh giữa các vùng, các nhóm dân cư nhằm đảm bảo quy mô dân số hợp lý và thích ứng với quá trình già hóa. Dự kiến luật sẽ quy định rõ quyền của cặp vợ chồng, cá nhân trong việc quyết định thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh, thể hiện tinh thần tôn trọng quyền con người và phù hợp với Hiến pháp năm 2013.

Ngoài ra, dự thảo Luật cũng tập trung vào việc đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên để hạn chế hệ lụy xã hội từ tình trạng mất cân bằng giới tính. Một nội dung quan trọng khác là nâng cao chất lượng dân số từ sớm thông qua các biện pháp như tư vấn và khám sức khỏe trước hôn nhân, tầm soát trước sinh và sơ sinh, nhằm góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong tương lai.

Hiện Bộ Y tế đang hoàn thiện báo cáo tiếp thu, giải trình các ý kiến đóng góp từ thành viên Chính phủ. Dự án Luật Dân số dự kiến sẽ được đưa vào chương trình kỳ họp chuyên đề về xây dựng pháp luật của Chính phủ trong năm 2025. Nếu được thông qua, Luật Dân số sẽ được trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại kỳ họp thứ 9 (dự kiến tháng 10 năm 2025) và thông qua tại kỳ họp thứ 10 (dự kiến cuối năm 2025).

Bộ trưởng Đào Hồng Lan khẳng định, Bộ Y tế sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để triển khai các chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ. Mục tiêu là đảm bảo các quy định pháp luật về dân số được sửa đổi đồng bộ, phù hợp với tình hình thực tế, xu hướng nhân khẩu học hiện nay và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội bền vững trong dài hạn.

MINH CHÂU