Nhiều hệ lụy khi mang thai và sinh con ở tuổi vị thành niên

Theo các bác sĩ, mang thai và sinh con ở tuổi vị thành niên, cả mẹ và bé sẽ phải đối mặt với nhiều nguy cơ, ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần về sau.

Hàng triệu trẻ được sinh ra từ các bà mẹ dưới 18 tuổi

Vào những năm đầu thế kỷ 21, kết quả các cuộc khảo sát đa quốc gia về thái độ của giới trẻ trong quan hệ tình dục tại Châu Âu cho thấy mức độ đáng báo động về quan hệ tình dục không được bảo vệ cũng như kiến thức, hiểu biết về các biện pháp tránh thai còn thiếu hụt trong giới trẻ.

Điều đó dẫn đến hàng năm có tới 1/3 trong số 205 triệu trường hợp mang thai trên thế giới là mang thai ngoài ý muốn; 36% độ tuổi vị thành niên cho biết có quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp bảo vệ, trong khi tỷ lệ bệnh lây truyền qua đường tình dục cao nhất ở độ tuổi dưới 25.

Mang thai ở tuổi vị thành niên để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe thể chất và tinh thần cho các bà mẹ trẻ. Ảnh minh họa.

Theo thống kê, năm 2024, có 4,7 triệu trẻ sơ sinh, tương đương khoảng 3,5% tổng số trẻ sơ sinh trên toàn thế giới được sinh ra từ các bà mẹ dưới 18 tuổi và khoảng 340.000 trẻ được sinh ra từ các bé gái dưới 15 tuổi - gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và hạnh phúc của cả bà mẹ trẻ và những đứa trẻ.

Tại Việt Nam, theo số liệu của Cục Thống kê, mỗi năm dân số Việt Nam tăng thêm khoảng gần 1 triệu người. Số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (15-49) khoảng 25 triệu người, dự báo số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ vẫn tiếp tục gia tăng, nhu cầu sử dụng các phương tiện tránh thai cũng tiếp tục tăng.

Theo báo cáo kết quả điều tra các mục tiêu Phát triển bền vững về trẻ em và phụ nữ Việt Nam 2020-2021 cho thấy: Tỉ suất sinh con ở vị thành niên (từ 15-19 tuổi) vẫn còn cao, trên toàn quốc là 42 trẻ sinh ra sống/1000 phụ nữ, cao nhất ở khu vực Trung du và miền núi phía Bắc (115) và Tây Nguyên (76), nơi tập trung đông các dân tộc thiểu số.

Điều này cho thấy, việc nâng cao nhận thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục cho vị thành niên là điều vô cùng quan trọng trong việc phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn và các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Nhiều hệ lụy nghiêm trọng

Theo các chuyên gia, vị thành niên là những trẻ từ 10 đến 19 tuổi. Vào thời điểm này, trẻ phát triển các chức năng sinh dục, sinh sản, nhu cầu tình dục xuất hiện và chưa đủ kỹ năng để kiểm soát ham muốn tình dục.

Trong khi đó, sự thiếu hiểu biết về chu kỳ kinh nguyệt, cơ chế thụ thai, các biện pháp tránh thai; quan hệ tình dục an toàn cũng như việc thiếu tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản, chưa được giáo dục đầy đủ về sức khỏe giới tính… dẫn đến nguy cơ mang thai ngoài ý muốn rất cao và để lại nhiều hệ lụy trong tương lai.

Ảnh: Cục Dân số.

Cụ thể, theo các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương, mang thai ở tuổi vị thành niên, người mẹ sẽ phải đối mặt với nhiều nguy cơ, ảnh hưởng đến cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần về sau.

Nguy cơ khi tiếp tục giữ thai và sinh đẻ

Mang thai ở tuổi vị thành niên ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, nguy cơ tử vong mẹ vẫn còn cao so với các bà mẹ sinh con ở tuổi trưởng thành. Mẹ dễ bị thiếu máu, tiền sản giật, đẻ non, sẩy thai… Trong lúc sinh có nguy cơ đẻ khó, dễ phải can thiệp bằng các thủ thuật và phẫu thuật.

Cùng với đó, tỷ lệ tử vong trẻ em sinh ra do các bà mẹ tuổi vị thành niên trong năm đầu cao hơn so với các bà mẹ sinh con ở tuổi trưởng thành. Con của các bà mẹ vị thành niên thường có tỷ lệ nhẹ cân, bệnh tật và tử vong cao gấp nhiều lần so với con của các bà mẹ tuổi trưởng thành.

Về mặt kinh tế – xã hội: Khi có thai ở tuổi vị thành niên, người mẹ phải gián đoạn việc học hành, khó khăn về kinh tế và không kiếm được việc làm, dễ dẫn vào con đường bế tắc. Hạnh phúc gia đình có thể bị rạn nứt, lâm vào cảnh éo le, dễ bị căng thẳng và khủng hoảng tâm lý.

Nguy cơ khi phá thai ở tuổi vị thành niên

Rất nhiều trường hợp do mặc cảm, xấu hổ nên khi phát hiện có thai, trẻ vị thành niên thường tìm kiếm dịch vụ phá thai không an toàn. Hơn nữa, do cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh, tâm lý lại lo sợ nên thủ thuật phá thai ở vị thành niên thường xảy ra nhiều tai biến hơn ở người trưởng thành. Những ảnh hưởng tâm lý sau phá thai ở tuổi vị thành niên có thể rất nặng nề và kéo dài.

Do đó, các chuyên gia khuyến cáo, cần nâng cao nhận thức cho giới trẻ, nhóm vị thành niên, thanh niên, phụ nữ và nam giới trong độ tuổi sinh đẻ về tất cả các biện pháp tránh thai để giúp họ có sự lựa chọn sáng suốt để không mang thai ngoài ý muốn góp phần bảo vệ sức khỏe và xây dựng tương lai tươi sáng.

Năm 2007, Liên minh của 11 tổ chức phi chính phủ và các Hiệp hội Khoa học và Y học quốc tế quan tâm đến sức khỏe giới tính và sinh sản đã thống nhất lấy ngày 26/9 hàng năm là Ngày Tránh thai thế giới và phát động lần đầu tiên vào ngày 26/9/2007 tại Châu Âu.

Ngày Tránh thai thế giới 26/9 có ý nghĩa như một chiến dịch toàn cầu, khơi dậy trách nhiệm của giới trẻ trong việc quan hệ tình dục an toàn và chủ động tránh thai, đồng thời khuyến khích tất cả mọi người đều có thể chủ động hành vi mang thai vì những lợi ích của chính mình và cộng đồng.

Ngày Tránh thai thế giới 26/9/2025 có chủ đề: "Không mang thai ở tuổi chưa thành niên vì tương lai, hạnh phúc của chính bạn" với các thông điệp:

          - Hãy chủ động sử dụng biện pháp tránh thai phù hợp để không mang thai ngoài ý muốn.

          - Không mang thai ở tuổi chưa thành niên vì tương lai, hạnh phúc của chính bạn.

          - Giáo dục về dân số, sức khỏe sinh sản đúng đắn, có hệ thống ở thế hệ trẻ góp phần nâng cao chất lượng dân số

          - Yêu thương đúng cách, chủ động tránh thai là trách nhiệm với tương lai.

          - Giới trẻ hãy chủ động phòng tránh có thai ngoài ý muốn để bảo vệ sức khỏe và xây dựng tương lai tươi sáng.

Nguồn https://giadinh.suckhoedoisong.vn/