Pháp lệnh Dân số mới: Bỏ quy định "mỗi gia đình chỉ được sinh tối đa hai con". Bước tiến quan trọng trong chính sách dân số Việt Nam

​Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Điều 10 Pháp lệnh Dân số được công bố, quy định mỗi cá nhân, cặp vợ chồng có quyền quyết định số con, thời điểm sinh, khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với điều kiện sức khỏe, kinh tế và công việc.

​Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh, mức sinh thấp kéo dài tại nhiều địa phương, đặc biệt là ở khu vực thành thị, các trung tâm kinh tế lớn thì việc duy trì chính sách khống chế sinh tối đa 2 con mỗi gia đình không còn phù hợp. Việc sửa đổi này nhằm thích ứng với xu hướng dân số hiện đại đảm bảo quyền con người trong lĩnh vực sinh sản, đồng thời hỗ trợ mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.

​Chiều ngày 16/6/2025 tại Văn phòng Chủ tịch nước đã tổ chức họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước về Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Điều 10 của Pháp lệnh Dân số. 

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương

​Tại buổi Họp báo, Thứ trưởng Bộ Y tế  Nguyễn Thị Liên Hương cho rằng mục đích của Pháp lệnh là tạo cơ sở pháp lý thể chế hóa các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về công tác dân số, trong đó chú trọng về mức sinh; quy định quyền nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc sinh con, bảo đảm quyền con người, quyền cơ bản của công dân, bình đẳng giới trong thực hiện công tác dân số, góp phần duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên phạm vi cả nước, khắc phục tình trạng chênh lệch đáng kể mức sinh giữa các vùng, đối tượng.

Toàn cảnh buổi Họp báo

​Quan điểm xây dựng Pháp lệnh nhằm bảo đảm thống nhất giữa quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước, góp phần thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng về công tác dân số trong tình hình mới. Bảo đảm đồng bộ trong hệ thống chính sách, pháp luật hiện hành; bảo đảm thực hiện các quyền con người, quyền cơ bản của công dân; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực dân số và phát triển. Đồng thời, phù hợp với cam kết quốc tế trong xử lý các vấn đề dân số, đặc biệt về mức sinh, phù hợp với xu thế của thời đại; bảo đảm tính khả thi, phù hợp với các giá trị văn hóa dân tộc và con người Việt Nam.

Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Điều 10 của Pháp lệnh Dân số về Quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc thực hiện kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản. Quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khoẻ, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cặp vợ chồng, cá nhân trên cơ sở bình đẳng. Bảo vệ sức khỏe, thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS và thực hiện các biện pháp khác liên quan đến chăm sóc sức khỏe sinh sản.

​ Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết:việc sửa đổi này nhằm khắc phục tình trạng chênh lệch mức sinh giữa các vùng, đối tượng, tránh để mức sinh giảm quá thấp, không đạt mức sinh thay thế, có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển bền vững về kinh tế - xã hội, an ninh và quốc phòng trong tương lai. Việc sửa đổi quy định về số con là một trong những nội dung nhằm duy trì mức sinh thay thế, tránh mức sinh tiếp tục giảm thấp trong thời gian tới.

​Bên cạnh đó, theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương, việc thi hành Pháp lệnh về cơ bản không làm phát sinh các nhu cầu về nguồn nhân lực và tài chính mới để thực hiện. Ngoài ra, để triển khai có hiệu quả, kịp thời và đồng bộ quy định của Pháp lệnh, các Bộ, ngành, địa phương chủ động tổ chức tuyên truyền, phổ biến nội dung của Pháp lệnh đến các cơ quan, tổ chức, người dân nhằm hiểu rõ nội dung và ý nghĩa của việc sửa đổi, từ đó thực hiện tốt các quy định pháp luật.

​Việc điều chỉnh lần này thể hiện rõ quan điểm “ Dân số là yếu tố trung tâm trong phát triển” và mọi chính sách cần được điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với thực tế từng thời kỳ.