Sinh đủ 2 con, nữ công nhân khu công nghiệp có cơ hội được hỗ trợ nhà ở xã hội

Bộ Y tế đề xuất phụ nữ sinh đủ 02 con ở các khu công nghiệp, khu chế xuất và các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội theo quy định của Chính phủ - Ảnh minh họa

Quyền và nghĩa vụ trong việc sinh con
Bản dự thảo luật mới quy định rõ quyền cũng như trách nhiệm của các cặp vợ chồng và cá nhân trong việc sinh con, đồng thời đưa ra những biện pháp nhằm duy trì mức sinh thay thế.
Theo đó, mỗi gia đình, cá nhân được quyền tự quyết về số con, thời điểm sinh cũng như khoảng cách giữa các lần sinh. Đây là điểm thay đổi so với Điều 10 Pháp lệnh Dân số năm 2003 (sửa đổi, bổ sung năm 2008).

Các biện pháp duy trì mức sinh thay thế

• Chính phủ sẽ định kỳ công bố tình hình mức sinh, trên cơ sở đó các địa phương xây dựng và triển khai chính sách hỗ trợ, khuyến khích phù hợp. Trường hợp mức sinh tại một số nơi giảm sâu, Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét biện pháp can thiệp.

• Lao động nữ sinh con thứ hai được đề xuất tăng thời gian nghỉ thai sản từ 6 lên 7 tháng (sửa đổi khoản 1, Điều 139 Bộ luật Lao động 2019).

• Phụ nữ sinh đủ 2 con tại khu công nghiệp, khu chế xuất hoặc các địa phương có mức sinh thấp sẽ được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội (bổ sung vào Điều 76 Luật Nhà ở 2023).

• Cơ quan, tổ chức có trách nhiệm cung cấp kiến thức tiền hôn nhân về sức khỏe sinh sản, nuôi dạy con, phòng tránh vô sinh, đồng thời củng cố giá trị gia đình “mỗi nhà có hai con, nuôi dạy con tốt”.

• Các nội dung về kế hoạch hóa gia đình, duy trì mức sinh thay thế sẽ được lồng ghép trong chiến lược, chương trình phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng và an ninh.

• Đẩy mạnh truyền thông, vận động xã hội nhằm thay đổi hành vi, nâng cao nhận thức về chính sách dân số.

Giảm mất cân bằng giới tính khi sinh
Dự thảo tiếp tục kế thừa quy định nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức. Chính phủ sẽ công bố định kỳ tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở các địa phương (cao, rất cao hoặc cân bằng tự nhiên).
Mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực dân số dự kiến nâng lên 100 triệu đồng (sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính).
Song song, công tác truyền thông sẽ tập trung xóa bỏ định kiến giới, tình trạng trọng nam khinh nữ, nâng cao vai trò, vị thế của phụ nữ và trẻ em gái.

Chính sách thích ứng với già hóa dân số
Dự thảo nhấn mạnh đến việc phát triển hệ thống chăm sóc người cao tuổi cả tại nhà, cộng đồng và các cơ sở tập trung. Đồng thời, chú trọng đào tạo nhân lực chuyên ngành lão khoa, cấp học bổng, hỗ trợ học phí cho sinh viên ngành này, bồi dưỡng và tập huấn nhân viên chăm sóc tại cộng đồng.
Ngân sách Nhà nước sẽ chi trả thẻ bảo hiểm y tế cho người cao tuổi chưa có thẻ.
Các nội dung thích ứng với già hóa dân số sẽ được tích hợp trong kế hoạch, dự án phát triển của quốc gia, bộ, ngành và địa phương. Công tác truyền thông nhằm nâng cao nhận thức xã hội về già hóa dân số cũng được đề cao.

Nâng cao chất lượng dân số
Dự thảo quy định một loạt biện pháp về tư vấn và khám sức khỏe trước hôn nhân. Các cơ sở y tế phải có trách nhiệm cung cấp dịch vụ này, đồng thời khuyến khích nam nữ chủ động tham gia. Người dân thuộc diện chính sách, vùng dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo hoặc gia đình khó khăn sẽ được hỗ trợ chi phí. Danh mục bệnh bắt buộc phải kiểm tra trước hôn nhân sẽ được quy định cụ thể.
Ngoài ra, dự thảo yêu cầu các bệnh viện chuyên khoa sản, nhi cung cấp dịch vụ sàng lọc, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh. Nhà nước hỗ trợ cho đối tượng chính sách, vùng khó khăn. Một số bệnh sẽ bắt buộc phải sàng lọc.
Song hành, dự thảo vẫn duy trì các chính sách về xây dựng gia đình hạnh phúc, bình đẳng, tiến bộ và văn minh, cùng các hoạt động truyền thông nhằm nâng cao chất lượng dân số.

Điều chỉnh liên quan các luật khác
Để đảm bảo tính thống nhất, dự thảo cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều trong các luật hiện hành như: Luật Xử lý vi phạm hành chính, Bộ luật Lao động, Luật Nhà ở, Luật Bảo hiểm y tế…

NGỌC QUÝ