Sự bất bình đẳng về tuổi thọ

Nơi bạn sinh ra có thể là sự khác biệt giữa việc sống lâu hơn ba thập kỷ so với người khác ở một quốc gia nghèo hơn không có nhà ở an toàn, cơ hội giáo dục tốt và khả năng tiếp cận công việc tử tế, một báo cáo mới của Liên Hợp Quốc cho biết.

Một nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng cho thấy nơi sinh có thể là nguyên nhân làm giảm đáng kể tuổi thọ ở cả các quốc gia giàu và nghèo. Ví dụ, những người sống ở quốc gia có tuổi thọ cao nhất trung bình sẽ sống lâu hơn 33 năm so với những người sinh ra ở quốc gia có tuổi thọ thấp nhất.

Ảnh của Silvia Ramos. | Nữ hộ sinh Silvia Ramos kiểm tra sức khỏe của trẻ sơ sinh ở Mexico.

Một thế giới bất bình đẳng

“Thế giới của chúng ta là một thế giới bất bình đẳng. Nơi chúng ta sinh ra, lớn lên, sống, làm việc và già đi ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và hạnh phúc của chúng ta”, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết.

Bất bình đẳng về sức khỏe có liên quan chặt chẽ đến mức độ bất lợi về mặt xã hội và mức độ phân biệt đối xử.

WHO cho biết: “Sức khỏe tuân theo một thang bậc xã hội, theo đó, khu vực mà người dân sinh sống càng nghèo đói thì thu nhập của họ càng thấp”.

Bất bình đẳng đặc biệt trầm trọng hơn ở những nhóm dân cư phải đối mặt với sự phân biệt đối xử và thiệt thòi, chẳng hạn như Người bản địa, những người có tuổi thọ thấp hơn so với những người không phải là Người bản địa.

Trường hợp này xảy ra ở cả các quốc gia có thu nhập cao và thấp.

Các mục tiêu chính có nguy cơ

Nghiên cứu này là nghiên cứu đầu tiên được công bố kể từ năm 2008 khi Ủy ban về các yếu tố xã hội quyết định sức khỏe của WHO công bố báo cáo cuối cùng nêu ra các mục tiêu cho năm 2040 nhằm thu hẹp khoảng cách giữa và trong các quốc gia về tuổi thọ, tỷ lệ tử vong ở trẻ em và bà mẹ.

Nghiên cứu cho thấy rằng những mục tiêu này có khả năng bị bỏ lỡ và mặc dù dữ liệu còn thiếu nhưng có đủ bằng chứng cho thấy bất bình đẳng về sức khỏe thường gia tăng.

Ví dụ, trẻ em sinh ra ở các quốc gia nghèo hơn có khả năng tử vong trước sinh nhật thứ năm cao gấp 13 lần so với trẻ em sinh ra ở các quốc gia giàu có hơn.

Hơn nữa, mô hình cho thấy rằng mạng sống của gần hai triệu trẻ em hàng năm có thể được cứu bằng cách thu hẹp khoảng cách và tăng cường công bằng giữa các nhóm dân số nghèo nhất và giàu nhất trong các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.

Ngoài ra, mặc dù tỷ lệ tử vong ở bà mẹ đã giảm 40% trong giai đoạn 2000 và 2023, nhưng phần lớn các ca tử vong, 94%, vẫn xảy ra ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp.

Kêu gọi hành động

WHO đang kêu gọi hành động tập thể để giải quyết bất bình đẳng kinh tế và đầu tư vào cơ sở hạ tầng xã hội và các dịch vụ công cộng toàn dân.

Cơ quan này cũng khuyến nghị các bước khác, bao gồm khắc phục tình trạng phân biệt đối xử về mặt cấu trúc và các yếu tố quyết định cũng như tác động của xung đột, tình trạng khẩn cấp và di cư cưỡng bức.

MINH HIẾU dịch (theo http://news.un.org)